Ερωτήσεις με δικαιολόγηση. (με ψυχραιμία…)

Πώς πρέπει να βαθμολογείται μια ερώτηση στην οποία ο μαθητής καλείται να επιλέξει την σωστή, μεταξύ δύο-τριών εναλλακτικών προτάσεων, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να δικαιολογήσει την επιλογή του;

Αυτό που γίνεται συνήθως, είναι να δίνονται κάποια μόρια στην σωστή επιλογή, ενώ τα περισσότερα μόρια δίνονται στη δικαιολόγηση της επιλογής. (και εδώ είχαμε την εξαίρεση φέτος, δείτε το ερώτημα 2.3 της Φυσικής Κατ.)

Υπάρχουν πολλοί συνάδελφοι που υποστηρίζουν ότι όλα τα μόρια πρέπει να δίνονται στην δικαιολόγηση και όχι στην επιλογή της πρότασης, γιατί δεν έχει καμιά αξία η σωστή επιλογή από μόνη της και αυτό για δυο λόγους:

1. Αφού μπορεί να είναι αποτέλεσμα αντιγραφής, κάποιος το σφύριξε…

2. Μπορεί να είναι θέμα τύχης η σωστή επιλογή, οπότε απλώς παίζοντας ΠΡΟ-ΠΟ κάποιος μαθητής, παίρνει μόρια που δεν αντιστοιχούν σε κάποιες γνώσεις του.

Η άποψη αυτή με βρίσκει σε μεγάλο βαθμό σύμφωνο, αλλά όμως πρέπει να δούμε λίγο τι εξετάζουμε βάζοντας μια τέτοια ερώτηση. Ας το δούμε μέσω δύο παραδειγμάτων.

1^ο Παράδειγμα:

Αντιγράφω το ερώτημα 1. του 2^ου θέματος Φυσικής Κατ.

Η εξίσωση που περιγράφει τo ηλεκτρικό πεδίο ενός αρμονικού ηλεκτρομαγνητικού κύματος που διαδίδεται σε υλικό μέσο με δείκτη διάθλασης n είναι: Ε=100ημ2π(12·10¹²t−6·10⁴x) (όλα τα μεγέθη στο S.I.).

Aν η ταχύτητα του φωτός στο κενό είναι c=3·10⁸m/s, o δείκτης διάθλασης του υλικού είναι:

α. 1,2

β. 1,5

γ. 2

Μονάδες 3

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Μονάδες 3.

Εδώ τίθεται το ερώτημα ο μαθητής μπορεί διαβάζοντας το ερώτημα και επιλέξει πιο από τα ενδεχόμενα α.,β. ή γ. είναι το σωστό; Αν δεν μπορεί να υπολογίσει το δείκτη διάθλασης, πώς μπορεί να επιλέξει; Προφανώς και δεν μπορεί. Και τότε τις 3 μονάδες γιατί να τις πάρει; Δεν έχει κανένα νόημα. (Ή καλύτερα έχει νόημα, όταν άλλα πράγματα έχουμε στο μυαλό μας και προφανώς όχι την αξιολόγηση..). Το παράδειγμα επιβεβαιώνει την άποψη που διατυπώθηκε προηγούμενα. Ας δούμε όμως και ένα δεύτερο παράδειγμα.

2^ο Παράδειγμα:

Ένα σώμα σύρεται με την επίδραση οριζόντιας δύναμης F, όπως στο σχήμα, με σταθερή ταχύτητα, σε οριζόντιο επίπεδο. Σε μια στιγμή η δύναμη F καταργείται. Τι από τα παρακάτω θα συμβεί:

α) Το σώμα θα σταματήσει αμέσως την κίνησή του.

β) Εξαιτίας της τριβής που ασκείται στο σώμα το σώμα θα επιβραδυνθεί και μετά από λίγο θα ακινητοποιηθεί.

γ) Αφού στο σώμα συνεχίζει να ασκείται τριβή προς τα αριστερά, το σώμα θα αποκτήσει επιτάχυνση προς τα αριστερά και συνεπώς θα αλλάξει κατεύθυνση κίνησης.

Μονάδες 2

Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας

Μονάδες 4

Εδώ ο μαθητής μπορεί να προβληματισθεί για το ποια πρόταση είναι σωστή και να επιλέξει την πρόταση β) δείχνοντας ότι έστω και διαισθητικά αντιλαμβάνεται τι μπορεί να συμβεί. Μπορεί να κατανοεί ότι η τριβή δεν θα κινήσει το σώμα προς τ’ αριστερά ή κάτι να ξέρει και από την αρχή της αδράνειας. Σου λέει, το λεωφορείο όταν φρενάρει εμείς πέφτουμε μπροστά, άρα και το σώμα θα συνεχίσει. Μπορεί όμως να μην κατέχει τα μαθηματικά εργαλεία και να μην μπορεί να δικαιολογήσει σωστά την πρόταση και να μην δώσει καμιά δικαιολόγηση. Εδώ νομίζω δικαιολογημένα δικαιούται τα δύο μόρια (πιθανόν και περισσότερα) από την συνολική βαθμολογία.

Με βάση λοιπόν τα δύο αυτά παραδείγματα θέλω να πω ότι πρέπει να αποφεύγονται ερωτήματα που προαπαιτούν μαθηματικές πράξεις για να μπορέσει ο μαθητής να επιλέξει την σωστή πρόταση. Αυτό δεν σημαίνει ότι μέσω τέτοιων ερωτημάτων δεν μπορούμε να εξετάσουμε γνώσεις ή δεξιότητες των μαθητών, αλλά στην περίπτωση αυτή δεν βαθμολογείται η απλή επιλογή της σωστής πρότασης.

Αν όμως η επιλογή του σωστού ερωτήματος μπορεί να γίνει χωρίς ιδιαίτερες μαθηματικές πράξεις αλλά με κάποια φυσική σκέψη, τότε ο μαθητής δικαιούται ανταμοιβής για την σωστή του επιλογή (δεν μιλάμε βέβαια για αντιγραφές).