Ένας απολογισμός – εξομολόγηση.

(χαρά στο κουράγιο του να εμπλουτίζει το ελληνικό ασκησιολόγιο Φυσικής) 

 Από σχόλιο σε προηγούμενη ανάρτηση.

Τέλος του χρόνου και συμπλήρωση ενός χρόνου σχεδόν ενασχόλησης με το Blog. Ας κάνουμε λοιπόν ένα πρώτο απολογισμό. Συνηθίζεται άλλωστε…

Να μιλήσουμε λίγο για Ασκησιολογία.

Τι εννοούμε με τον όρο αυτό; Μια τάση στην Εκπαίδευσή μας να ασχολούμαστε πολύ με Ασκήσεις σε σημείο να γίνει αντικειμενικός στόχος της διδασκαλίας μας η εξάσκηση των μαθητών μας να επιλύουν δύσκολες ασκήσεις. Ισχύει αυτό στην Ελληνική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση; Σε μεγάλο ποσοστό ισχύει και νομίζω ότι η κατάσταση αυτή είναι μια στρέβλωση της διδασκαλίας μας. Οι ασκήσεις σαν αυτοσκοπός. Γιατί είναι στρέβλωση η κατάσταση αυτή; Γιατί κάποιος που μπορεί και επιλύει μια δύσκολη άσκηση δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι και κατανοεί σε βάθος το θέμα που διαπραγματεύεται. Μπορεί η επίλυση να είναι μηχανική και κατά την γνώμη μου αυτό συμβαίνει πολύ συχνά. Κυρίως με την φροντιστηριακή υποστήριξη των μαθητών, πολύ συχνά οι μαθητές γίνονται ικανοί στην αντιμετώπιση πολύ δύσκολων ασκήσεων, ενώ στην πραγματικότητα δεν κατανοούν τι ακριβώς πράττουν. Μαθαίνουν τους μηχανισμούς, τα απαραίτητα βήματα και τα τοποθετούν στα αντίστοιχα «κουτάκια» και σε πρώτη ζήτηση μπορούν να τα ανοίξουν και να τα χρησιμοποιήσουν. 

Τα αποτελέσματα είναι πολύ φανερά, αν παρακολουθήσει κάποιος τι συμβαίνει με τους μαθητές μας, όταν εισαχθούν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Οι περισσότεροι δίνουν την εικόνα ότι δεν έχουν τίποτα διδαχθεί στα σχολεία, τα προηγούμενα χρόνια. Εκεί που δεν έχουν πάνω από το κεφάλι τους τον Καθηγητή να τους πει τα απαραίτητα βήματα, δεν μπορούν να ανταποκριθούν.

Μεγάλο το θέμα και προφανώς δεν εξαντλείται σε λίγες γραμμές, ούτε υπάρχουν εύκολες λύσεις. Τότε γιατί το φέρνω σε συζήτηση;

Επειδή δημοσιεύω καθημερινά σχεδόν ασκήσεις, θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει ότι και η δική μου προσπάθεια ενισχύει την παραπάνω κατάσταση. Θεωρούσα ότι πέρα από θεωρητικές διατυπώσεις και διακηρύξεις, η πράξη δείχνει το πραγματικό πιστεύω του καθενός. Μπορεί όμως να έκανα λάθος εκτίμηση, άλλωστε δεν είναι κανένας υποχρεωμένος να παρακολουθεί τις όλες τις αναρτήσεις μου για να διαπιστώσει αν έχουν κάποιο στόχο ή απλώς είναι μια συλλογή ασκήσεων. Για το λόγο αυτό νιώθω την ανάγκη να το συζητήσω μαζί σας.  Γιατί γράφω τις ασκήσεις; Ο στόχος δεν είναι αυτές καθαυτές οι ασκήσεις, αλλά μέσω αυτών να φέρω στην καθημερινή ενασχόληση με το μάθημα, προβληματισμούς για το τι διδάσκουμε, πώς το διδάσκουμε, με ποιο τρόπο μπορούν να περάσουν κάποια πράγματα στους μαθητές μας, τι θα αφήσει η λύση μιας άσκησης πίσω της.

Πώς μπορείς να τα πεις αυτά; Η επικρατούσα τάση είναι να γράφονται θεωρητικά άρθρα που επικαλούμενα διάφορους σοφούς (συνήθως της παιδαγωγικής και εσχάτως της διδακτικής) προτείνουν λύσεις, γενικές ως επί το πλείστον, που κατά την άποψή μου λίγα πράγματα προσφέρουν. Πόσοι θα τα διαβάσουν και πόσοι από αυτούς θα τα εφαρμόσουν; Να εισάγουμε τις νέες τεχνολογίες στην διδασκαλία μας. Να κάνουμε πειράματα, να λειτουργήσουμε μετωπικά εργαστήρια. Χρόνια τα ακούμε, χρόνια κάποιοι τα παλεύουμε, χρόνια γίνεται μια προσπάθεια. Άλλες φορές περισσότερο ή λιγότερο πετυχημένη. Τα αποτελέσματα;

Θα μου πείτε και συ βρήκες τον τρόπο της δικής σου παρέμβασης περισσότερο αποτελεσματικό; Γράφοντας ασκήσεις πετυχαίνεις τι; Πιστεύω ότι μπορεί να δημιουργηθεί ένας προβληματισμός προς μια κατεύθυνση και ένα ενδιαφέρον για πράγματα που αλλιώς θα πέρναγαν απαρατήρητα. Ακόμη και ο τρόπος παρουσίασης (άσκηση με ονοματεπώνυμο και όχι αρίθμηση) εκεί αποσκοπεί. 

Και πετυχαίνει η προσπάθεια αυτή; Δεν είμαι καθόλου σίγουρος, αλλά ούτε ήμουν ποτέ τόσο αισιόδοξος για απόλυτα θετικά αποτελέσματα. Απλά ξεκίνησα μια προσπάθεια και την συνεχίζω για όσο χρόνο διαπιστώνω ότι υπάρχει ενδιαφέρον από μαθητές και συναδέλφους. Κάποιες στιγμές όταν ανοίγει κάποιος διάλογος και αναδεικνύονται πράγματα νιώθω ότι η προσπάθεια δεν πάει χαμένη. Άλλες φορές όταν αντιμετωπίζω δυσπιστία και επιθετικότητα, δειλιάζω και προβληματίζομαι. Αλλά συνεχίζω να πιστεύω (δεν ξέρω για πόσο καιρό ακόμη) ότι καμιά προσπάθεια δεν πάει χαμένη, όπως είναι αλήθεια ότι ποτέ επίσης δεν πίστεψα, ότι κάποιος μπορεί να αλλάξει μια κατεστημένη κατάσταση και το κλειδί που δεν βρήκαν τόσοι και τόσοι αξιολογότεροι και με ειδικές σπουδές άνθρωποι της εκπαίδευσης, το βρήκα ξαφνικά και προσπαθώ να ξεκλειδώσω χρόνια κλειδωμένα ντουλάπια. 

Απλά, πράγματα που με έχουν απασχολήσει κατά καιρούς και συμπεράσματα πάνω σε θέματα διδασκαλίας στα οποία κατέληξα, μετά από χρόνια βασανιστικής ενασχόλησης (δοκιμής και επιτυχίας-αποτυχίας) με την εκπαίδευση μαθητών Λυκείου, θεώρησα ότι έπρεπε να τα μοιραστώ με όσο γίνεται περισσότερους μαθητές και συναδέλφους. Αλήθεια πόσοι από εσάς συνάδελφοι δεν παίρνετε κουράγιο από δύο ενδιαφερόμενους μαθητές σας, μέσα σε ένα αδιάφορο τμήμα, για να συνεχίσετε να το παλεύετε; Η χαρά του δασκάλου, η ανταπόκριση του μαθητή του…..

Θα πείτε πολύ θεωρητικά όλα αυτά και δεν μας έχεις συνηθίσει σε θεωρητικές συζητήσεις. Πράγματι έτσι είναι. Προτιμώ να εκφράζομαι μέσω παραδειγμάτων και αυτό θα κάνω και τώρα. Ας μιλήσουμε λοιπόν πώς μπορούμε να διδάξουμε για παράδειγμα το κύμα. Τι θέλουμε να μάθουν οι μαθητές μας; Τι συνήθως μαθαίνουν στο σχολείο μας (και στο φροντιστήριο) και τι είναι εύκολο, που μπορούν να μάθουν (και να εξετασθούν) και τι δύσκολο το οποίο πρέπει να αποφεύγεται. Δείτε λοιπόν την ανάρτηση Εξίσωση κύματος στο Blog της Φυσικής Γ΄Λυκείου.

Να προσθέσω μόνο και μια παράμετρο η οποία δεν είναι αμελητέα. Νομίζω μια ασθένεια των blogs είναι τι γίνεται με την επισκεψημότητα. Πώς πετυχαίνεις μεγάλη αναγνωσιμότητα και σε περίπτωση που την εξασφαλίσεις, τι κάνεις για να την διατηρήσεις. Και τι κάνεις όταν έχεις ένα ειδικό Ιστολόγιο που δεν απευθύνεται σε όλο τον κόσμο αλλά σε ένα μικρό ειδικό κοινό που είναι οι μαθητές και οι καθηγητές και ο αριθμός των επισκεπτών δεν είναι αμελητέος; Δεν πρέπει να επιδιώκεις την μέγιστη δυνατή αναγνωσιμότητα; Και αν αδιαφορήσεις για τον αριθμό των επισκεπτών σου μήπως κινδυνεύεις να γράφεις μόνο για τον εαυτόν σου ή για ένα κλειστό κλαμπ 5-10 ατόμων, με τους οποίους ανταλλάσσεις απόψεις και νιώθουν όλοι ευχαριστημένοι; Και το θέμα είναι, πώς δεν θα παρασυρθείς να γράψεις και πέντε αναρτήσεις παραπέρα, όταν παίρνεις μηνύματα ότι οι επισκέπτες σου το θέλουν; 

Δύσκολο πράγμα και ο δρόμος ολισθηρός….