ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ. ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ. (Μια κριτική εν θερμώ).

Θα ήθελα να αναφερθώ σε δύο επίπεδα όσον αφορά την κριτική των θεμάτων που διαγωνίστηκαν σήμερα οι μαθητές μας. Το πρώτο επίπεδο είναι τα θέματα που έβαλε η κεντρική επιτροπή εξετάσεων και το δεύτερο επίπεδο, τι βαθμολογούμε και πώς αξιολογούμε τις απαντήσεις εμείς οι βαθμολογητές.

Πρώτη παρατήρηση. Τα θέματα κατά την γνώμη μου είναι από τα πιο εύκολα που έχουν τεθεί τα τελευταία χρόνια. Θα μου πείτε τι σημαίνει εύκολα; Εύκολα για ποιους; Τα θεωρώ εύκολα για έναν μέσο μαθητή, με αποτέλεσμα ένας μαθητής με όχι ιδιαίτερες ικανότητες, που σε άλλες περιπτώσεις μπορούσε να γράψει 17, σήμερα να έχει πιάσει βαθμό κοντά στο είκοσι.

Μα θα μου πείτε, είναι κακό αυτό; Για μένα, ναι, είναι κακό. Όταν τσουβαλιάσουμε μια μεγάλη ομάδα μαθητών, που είναι διαφορετικών επιπέδων γνώσης, στην ίδια βαθμολογική περιοχή, αυτό είναι εις βάρος των παιδιών που έχουν κουραστεί, που έχουν κοπιάσει και που τέλος πάντων έχουν κάποιες ικανότητες στη Φυσική και οι οποίες δεν αναδεικνύονται.

Δεύτερη παρατήρηση: Θεωρώ απαράδεκτο τα 38 μόρια στα 100 να μπορεί να τα πάρει κάποιος μαθητής, χωρίς να έχει ανοίξει βιβλίο. Πρέπει κάποτε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα και να μην χώνουμε το κεφάλι μας στην άμμο. Ας αντιγράψουν οι μαθητές, αρκεί να μην έχουμε μεγάλα ποσοστά αποτυχίας..

Ο νόμος για τον τρόπο εξέτασης της Φυσικής προβλέπει:

α) Το πρώτο θέμα αποτελείται από ερωτήσεις, με τις οποίες ελέγχεται η γνώση της θεωρίας σε όσο το δυνατόν ευρύτερη έκταση της εξεταστέας ύλης.

Πιστεύει κανείς ότι οι πέντε ερωτήσεις του 1^ου θέματος εξέτασαν την ύλη, σε όσο το δυνατόν ευρύτερη έκταση; Βέβαια όχι. Είναι κοινό μυστικό ότι βάζουμε 5 ερωτήσεις (όχι μόνο φέτος, πάγια κατάσταση….) για να μπορέσουν να γράψουν οι αδιάβαστοι μαθητές. Και πώς θα γράψουν αφού είναι αδιάβαστοι; Μα προφανώς αντιγράφοντας από αυτούς που διάβασαν.

Εδώ θέλω να σταθούμε. Μπορεί το σημερινό σχολείο να έχει πάρα πολλά προβλήματα και να μην μαθαίνει γράμματα στους μαθητές, (άντε να μην μάθουν και Φυσική..) πρέπει όμως να τους διαπαιδαγωγεί ώστε να γίνουν καλοί κλέφτες; Ένας μέτριος μαθητής που έχει διαβάσει σχετικά, προσπαθεί να απαντήσει μόνος του, και μπορεί να πιάσει 10-15 μόρια, ενώ αντίθετα αυτός που δεν έχει ανοίξει βιβλίο θα πάρει 25, αρκεί να είναι «καπάτσος». Μπράβο επιβράβευση από το εκπαιδευτικό σύστημα, από την εφηβική ηλικία του!! Θα πάει ΜΠΡΟΣΤΑ, θα προκόψει στην ζωή του. Αλίμονο στο παιδάκι που πάει με τον ευθύ δρόμο….

Φέτος όμως δεν είχαμε τα 25 μόρια του 1^ου θέματος αλλά 38 μόρια.

Αντιγράφω:

2.γ. Ένα σώμα μετέχει σε δύο αρμονικές ταλαντώσεις ίδιας διεύθυνσης που γίνονται γύρω από το ίδιο σημείο με το ίδιο πλάτος και γωνιακές ταχύτητες, που διαφέρουν πολύ λίγο. Οι εξισώσεις των δύο ταλαντώσεων είναι:

x₁=0,2ημ(998 πt), x₂=0,2ημ(1002 πt) (όλα τα μεγέθη στο S.I.).

Ο χρόνος ανάμεσα σε δύο διαδοχικούς μηδενισμούς του πλάτους της ιδιόμορφης ταλάντωσης (διακροτήματος) του σώματος είναι:

α. 2s β. 1s γ. 0,5s

Μονάδες 6

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Μονάδες 6

Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς; 6 μόρια χωρίς να κατάλαβε τίποτα, έτσι μόνο να το έπιασε το αυτί του : 0,5s. Βέβαια νομίζω ότι το ερώτημα αυτό είναι πολύ χαρακτηριστικό για το άγχος των υπευθύνων, να πιάσουν το 10 οι μαθητές.

Δεν αρκούσε που έδιναν τις εξισώσεις για τις δύο ταλαντώσεις έπρεπε να τους πουν: «που διαφέρουν πολύ λίγο», αλλά μάλλον δεν το θεώρησαν και πολύ ισχυρό στοιχείο και επανήλθαν: «της ιδιόμορφης ταλάντωσης (διακροτήματος)» ( μια απορία: η ιδιόμορφη αυτή ταλάντωση λέγεται και διακρότημα; Έτσι φαίνεται να πιστεύει η ΚΕΕ.). Και βέβαια το λάθος: γωνιακές ταχύτητες, το οποίο διορθώθηκε με διευκρίνιση… (θα επανέλθω).

Ας έλθουμε τώρα στα επιμέρους ερωτήματα.

Ερωτήσεις σωστού λάθους:

α. Ένα κατεργασμένο διαμάντι (με πολλές έδρες), που περιβάλλεται από αέρα, λαμποκοπά στο φως επειδή έχει μεγάλη κρίσιμη γωνία.

β. H ροπή αδράνειας ενός στερεού δεν εξαρτάται από τη θέση του άξονα περιστροφής του.

γ. Το διάγραμμα της συνάρτησης y=Aημ2π(t/T –σταθ) είναι στιγμιότυπο κύματος.

δ. Ένα εγκάρσιο μηχανικό κύμα είναι αδύνατο να διαδίδεται στα αέρια.

ε. Η Γη έχει στροφορμή λόγω της κίνησής της γύρω από τον Ήλιο.

Σας ικανοποιούν; Τι εξετάζουμε; Δυο – τρεις γραμμούλες, κριμένες για να κάνουν το λάθος οι μαθητές; Εμείς ξέρουμε ότι η ροπή αδράνειας ενός στερεού αναφέρεται ως προς τον άξονα περιστροφής του; Και αν το ξέρουμε πώς γίνεται να μας διαφεύγει και να γράφουμε: « ως προς το κέντρο μάζας» και μετά να στέλνουμε διόρθωση;

Θα μου πείτε ε! τι να γίνει, έγινε λάθος! Πιστεύω ότι ένας άνθρωπος που ασχολείται με τη Φυσική της Γ Λυκείου δεν επιτρέπεται να του διαφεύγει ότι η ροπή αδράνειας δεν είναι ΡΟΠΗ, που μπορεί και να υπολογίζεται ως προς σημείο…. Καλά, μπορεί να πει κάποιος δόθηκε διόρθωση. Μήπως ρωτήσατε έναν μέτριο μαθητή τι μπέρδεμα του δημιουργούν τέτοιες διορθώσεις; Τον πιάνει πανικός και ξεχνά και αυτά που ξέρει. Ρωτήστε τους μαθητές να σας πουν. Προτιμότερο νομίζω είναι να μείνει το λάθος, για ψυχολογικούς λόγους, (σε τελευταία ανάλυση αν παραμείνει το λάθος θα γκρινιάξουμε εμείς οι καθηγητές, αλλά τους μαθητές δεν θα τους επηρεάσει, δεν ξέρουν άλλωστε, να κάνουν και τίποτα άλλο διαφορετικό..) παρά μια διόρθωση που μπορεί να τους μπερδέψει.

Αντιγράφω το νόμο:

β) Το δεύτερο θέμα αποτελείται από ερωτήσεις, με τις οποίες ελέγχεται η κατανόηση της θεωρίας και η κριτική ικανότητα των μαθητών και συγχρόνως οι νοητικές δεξιότητες που απέκτησαν κατά την εκτέλεση των εργαστηριακών ασκήσεων ή άλλων δραστηριοτήτων που έγιναν στο πλαίσιο του μαθήματος.

Το δεύτερο θέμα τι από όλα τα παραπάνω έλεγξε;

γ) Το τρίτο θέμα αποτελείται από μία άσκηση εφαρμογής της θεωρίας, η οποία απαιτεί ικανότητα συνδυασμού και σύνθεσης εννοιών, θεωριών, τύπων, νόμων και αρχών. Η άσκηση μπορεί να αναλύεται σε επιμέρους ερωτήματα.

Το τρίτο θέμα αλήθεια, ποια ικανότητα συνδυασμού και σύνθεσης… εξέτασε;

Μια άσκηση που την χωρίζουμε σε υποερωτήματα, παίρνοντας τον μαθητή από το χεράκι, βήμα-βήμα, μην μας σκοντάψει και πέσει, ποιος συνδυασμός; Να βρει την τάση.

Ακούστε λύση που οι βαθμολογητές είμαστε έτοιμοι να βαθμολογήσουμε σαν πλήρη λύση:

Η ράβδος ισορροπεί οπότε Στ=0 → Τ·L/4-Μg·L/2-mg·3L/4 =0 → Τ=115Ν.

Είχαμε αντεκλίσεις για πολύ ώρα για το αν ο μαθητής πρέπει να κάνει σχήμα, για το αν θα βάλει ή όχι δύναμη στη ράβδο από την άρθρωση, για το αν το βάρος της σφαίρας ασκείται ή όχι στη ράβδο!!

Κοιτάξτε το παρακάτω σχήμα και πείτε μου, αλήθεια μπορούμε να δεχτούμε αυτό το σχήμα με την παραπάνω μαθηματική λύση;

Αλλά θαυμάστε επίσης το άγχος της επιτροπής μην ζορίσει τους μαθητές. Προσέξτε το σχήμα με όλα αυτά τα L/4 και δείτε και την επισήμανσή τους «Δίνονται ΑΚ =L/4 και ΑΓ=3L/4» Μιας και θα πάρουν τις ροπές ως προς το Α, ας έχουν έτοιμο το 3L/4!!

δ) Το τέταρτο θέμα αποτελείται από ένα πρόβλημα ή μία άσκηση, που απαιτούν ικανότητα συνδυασμού και σύνθεσης γνώσεων, αλλά και την ανάπτυξη στρατηγικής για τη διαδικασία επίλυσής του. Tο πρόβλημα αυτό ή η άσκηση μπορεί να αναλύονται σε επιμέρους ερωτήματα.

Θυμάμαι, όταν μπήκαμε στο νέο σύστημα, τον Ανδρέα Κασσέτα να προσπαθεί να εξηγήσει στα ΠΕΚ, τη διαφορά μεταξύ Άσκησης και προβλήματος. Τελικά καταλήξαμε ότι το πρόβλημα απαιτεί «ανάπτυξη στρατηγικής για τη διαδικασία επίλυσής του»

Πού αλήθεια κατέστρωσε στρατηγική ο μαθητής για να απαντήσει στο 4^ο θέμα;

Ο νόμος προβλέπει ότι «Tο πρόβλημα αυτό ή η άσκηση μπορεί να αναλύονται σε επιμέρους ερωτήματα». Από την πρώτη χρονιά εφαρμογής, θεωρήθηκε ότι αυτό είναι υποχρεωτικό. Αλήθεια βλέπει κανείς πρόβλημα; Αν κάποιος μπορεί να αναπτύξει την στρατηγική που έπρεπε να καταστρώσει ένας υποψήφιος για να απαντήσει, θα παρακαλούσα να την προσθέσει σαν σχόλιο στην ανάρτηση. Μπορεί να μην το βλέπω εγώ.

Και για να τελειώνω, γιατί μάλλον σας κούρασα, Υπάρχει στο Αναλυτικό πρόγραμμα, κεφάλαιο κρούσης; Όχι βέβαια. Το κεφάλαιο είναι τα συστήματα αναφοράς και οι σχετικές κινήσεις και σαν εισαγωγή στο κυρίως θέμα, μπήκαν δυο παράγραφοι για την κρούση. Μας έχουν διαλύσει κάθε χρόνο να βάζουν κρούσεις- κρούσεις- κρούσεις… Έλεος!

Και μια αναγνώριση. Τουλάχιστον φέτος βάλανε την ελαστική κρούση, αφού τις προηγούμενες είχε την τιμητική της η πλαστική κρούση (στο βιβλίο ένα παράδειγμα), αφού θεωρείται ύλη της Α΄Λυκείου. Συγνώμη ξέχασα του ΘΜΚΕ, που ήταν το αποκορύφωμα του 4^ου θέματος σε ποια ύλη περιέχεται;

Y.Γ. Διαβάστε και μια άλλη άποψη, όχι σε αντιδιαστολή, από τον συνάδελφο Γιώργο Παναγιωτακόπουλο:

Σχόλια για τα θέματα της Φυσικής κατεύθυνσης στις πανελλήνιες εξετάσεις 2008.

Μπορείτε να δείτε επίσης μια κριτική από μια άλλη; οπτική γωνιά από τον συνάδελφο Βαγγέλη Κολτσάκη.